Trong những năm qua, cùng với quá trình phát triển mạnh mẽ của nền khoa học công nghệ 4.0 thì việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong các cơ quan hành chính Nhà nước luôn được Chính phủ đặc biệt quan tâm, coi trọng. Xem đây là một công cụ hữu hiệu tạo lập phương thức phát triển tiên tiến và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; là động lực quan trọng phát triển kinh tế tri thức, xã hội thông tin, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong quá trình hội nhập quốc tế; góp phần đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đảm bảo việc phát triển nhanh và bền vững đất nước. Việc triển khai Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030 (Đề án 06) mà đặc biệt là trong lĩnh vực thuế, hóa đơn điện tử đã góp phần thực hiện đồng bộ các giao dịch điện tử trên nền dịch vụ công quốc gia, đẩy nhanh tiến trình thực hiện cũng như sự chuẩn bị các điều kiện và nguồn lực cần thiết để tiến tới Chính phủ điện tử.

Tuy nhiên, cùng với đó việc sử dụng hóa đơn điện tử theo đúng quy định pháp luật và vấn đề quản lý hóa đơn điện tử hiện nay đã và đang được ngành thuế, người nộp thuế và xã hội hết sức quan tâm. Ngành Thuế đã và đang triển khai nhiều chương trình hành động nhằm tuyên truyền, hỗ trợ cho doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân hiểu và tuân thủ quy định về hóa đơn điện tử, tăng cường các giải pháp quản lý đồng bộ để ngăn chặn, phát hiện, xử lý hành vi vi phạm pháp luật trong việc phát hành và sử dụng hóa đơn không hợp pháp, nhất là đối với hoạt động kinh doanh cát, đá đã và đang là vấn đề “nóng” trong công tác phòng, chống gian lận về hóa đơn.  

Để kịp thời thông tin, tuyên truyền đến người nộp thuế những quy định của pháp luật về thuế và pháp luật có liên quan trong việc khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, đá, sỏi phải có nguồn gốc hợp pháp, có đầy đủ hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc cát, đá mua vào tại mỏ cát, đá hoặc tại địa điểm đã được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép cho khai thác, kinh doanh, vận chuyển, đồng thời có đầy đủ hồ sơ hải quan hợp lệ chứng minh trong trường hợp nhập khẩu. Cụ thể theo quy định tại Khoản 2, Điều 3 Nghị định số 23/2020/NĐ-CP ngày 24/02/2020 của Chính phủ quy định: “Cát, sỏi có nguồn gốc hợp pháp là cát, sỏi lòng sông được khai thác theo giấy phép do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp hoặc theo đăng ký khối lượng cát, sỏi thu hồi từ các dự án nạo vét, khơi thông luồng đường thủy nội địa (kể cả ở lòng hồ, cửa lấy nước, vùng cửa sông ven biển) hoặc khai thác theo quy định tại khoản 2 Điều 64 và khoản 1, khoản 2 Điều 65 Luật Khoáng sản.”; cũng tại Điều 12 Nghị định này quy định việc kinh doanh và sử dụng cát, sỏi lòng sông như sau:

“1. Cát, sỏi lòng sông được tổ chức, cá nhân kinh doanh phải là cát, sỏi có nguồn gốc hợp pháp theo quy định tại khoản 2 Điều 3 Nghị định này.

2. Trong quá trình vận chuyển cát, sỏi trên sông, chủ phương tiện phải mang theo hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc của cát, sỏi là hợp pháp; thông tin, dữ liệu, sổ sách, chứng từ về khối lượng cát, sỏi đang vận chuyển; bên bán phải xuất hóa đơn cho bên mua theo quy định của pháp luật.

3. Mọi hành vi buôn bán, kinh doanh cát, sỏi lòng sông không có nguồn gốc hợp pháp được xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật về khoáng sản, pháp luật khác có liên quan...”

Liên quan tới hoạt động vận chuyển, kinh doanh cát, đá và vấn đề quản lý thuế trong lĩnh vực này, cơ quan Thuế đã ban hành rất nhiều văn bản vừa mang tính chất tuyên truyền, vừa chỉ đạo công tác quản lý hoạt động kinh doanh cát, đá để có biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn, kịp thời phát hiện, xử lý vi phạm pháp luật đối với hành vi mua, bán, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp.

Trong thời gian tới, ngành thuế tiếp tục rà soát, kiểm tra, giám sát hóa đơn đầu vào đối với các doanh nghiệp hoạt động xây dựng công trình, kinh doanh vật liệu xây dựng có liên quan mặt hàng cát, đá. Trường hợp kê khai mua vào, bán ra mặt hàng cát, đá người nộp thuế phải cung cấp hồ sơ, tài liệu về mỏ cát, đá để chứng minh nguồn gốc cát, đá mua vào tại mỏ cát, đá hoặc tại địa điểm đã được cơ quan có thẩm quyền cho phép khai thác, kinh doanh, vận chuyển, có đầy đủ hồ sơ hải quan hợp lệ chứng minh trong trường hợp nhập khẩu. Thực hiện các bước phân tích, đánh giá rủi ro trong quản lý, sử dụng hóa đơn và các quy trình nghiệp vụ để xác định người nộp thuế có dấu hiệu rủi ro, rủi ro cao về hóa đơn để đưa vào danh sách người nộp thuế thuộc diện phải giám sát trọng điểm; tiến hành xác minh thực tế hoạt động của người nộp thuế, kiểm tra tại cơ quan thuế; kiểm tra đột xuất tại trụ sở người nộp thuế theo chuyên đề chống gian lận về hóa đơn theo chỉ đạo của Cục Thuế.

Nhằm định hướng hoạt động vận chuyển, kinh doanh cát, đá dần đi vào nề nếp, đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật chuyên ngành và pháp luật về thuế, hóa đơn theo Chỉ thị số 01/CT-TCT ngày 11/4/2023 của Tổng cục Thuế về việc tăng cường các biện pháp rà soát, kiểm tra hóa đơn nhằm ngăn chặn gian lận trong việc sử dụng hóa đơn; các văn bản chỉ đạo của Cục Thuế, UBND tỉnh Cà Mau, Chi cục Thuế khu vực IV yêu cầu người nộp thuế phải nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật, tuân thủ các quy định về vận chuyển, kinh doanh cát, đá phải có hồ sơ chứng minh nguồn gốc theo quy định; trong quá trình hoạt động kinh doanh phải thường xuyên cập nhật kiến thức pháp luật để nắm bắt và thực hiện, tránh trường hợp sai phạm do chưa am hiểu pháp luật hoặc chủ quan, lơ là trong khâu quản lý và sử dụng hóa đơn dẫn đến vi phạm pháp luật về thuế, hóa đơn, ảnh hưởng đến uy tín, vị thế của doanh nghiệp trên thương trường.